Bilinçaltı Nedir ve Bilinçaltı Temizliği Nasıl Yapılır?

Sadece maruz kalma etkisi, bireylerin bir şeye sık sık maruz kaldıkça ona karşı daha olumlu duygular geliştirmesi durumudur. Bu, tanıdıklığın ve tekrarın çekiciliği artırdığına işaret eder.

Örtük hafıza, bilinçdışı ve otomatik olarak gerçekleşen hafıza işlemlerini ifade eder, örneğin bisiklet sürmek gibi.

Stanley Milgram’ın ünlü deneyi, itaat ve otoriteye boyun eğme konularını araştıran bir sosyal psikoloji deneyidir. Milgram, insanların otorite figürlerinin emirlerine karşı nasıl davrandıklarını ve bu emirlerin etik veya moral sınırlarını nasıl aştıklarını anlamak için bu deneyi tasarlamıştır.

Deneyin Ana Teması

Deneyin ana teması, bireylerin otoriteye ne ölçüde itaat edeceklerini ve bu itaatin ne kadar ileri gidebileceğini araştırmaktır. Milgram, insanların kendi ahlaki değerlerine ters düşse bile, otorite figürlerinin emirlerine ne kadar sadık kalacaklarını görmek istemiştir.

Deneyin Tasarımı ve Süreci

1. Katılımcılar: Deney için 40 erkek gönüllü (20-50 yaş arası) seçildi. Katılımcılara, deneyin hafıza ve öğrenme üzerine olduğu söylenmişti.
2. Roller: Deneyde iki ana rol vardı: “Öğretmen” ve “Öğrenci”. Katılımcılar (öğretmenler), her seferinde sahte bir kura sonucu “öğretmen” olarak seçildiler. “Öğrenci” rolünü ise aslında bir aktör oynuyordu.
3. Deney Yeri: Katılımcılar ve öğrenci, farklı odalara yerleştirildi. Öğretmen, öğrenciye kelime çiftlerini öğretmekle görevlendirildi.
4. Elektrik Şoku: Öğrenci yanlış cevap verdiğinde, öğretmen ona artan voltajlarda elektrik şoku vermeliydi. Elektrik şoku makinesi 15 volttan 450 volta kadar yükselen 30 seviyede düzenlenmişti. Gerçekte elektrik şoku verilmediği halde, öğrenci şok aldığını taklit ederek acı çığlıkları atıyor ve bazen sessiz kalıyordu.
5. Deneyin İlerleyişi: Deneyin başında öğretmenlere küçük bir deneme şoku verildi (gerçek şok), böylece şokların acı verici olduğunu anlasınlar. Öğretmenler, öğrenci yanlış cevap verdikçe şokların seviyesini artırmak zorundaydı. Öğretmenler genellikle endişelense de, otorite figürü olan deneyci, onlara devam etmeleri için baskı yapıyordu.
6. İtaat: Deneyin kilit noktası, öğretmenlerin deneyciye (otorite figürü) itaat edip etmeyecekleriydi. Deneyci, öğretmenlere “Lütfen devam edin”, “Deney için devam etmeniz gerekiyor”, “Başka seçeneğiniz yok, devam etmelisiniz” gibi talimatlar veriyordu.

Deneyin Sonuçları

• İtaat Oranı: Deneye katılanların büyük bir çoğunluğu (yaklaşık %65’i), deneyci tarafından verilen talimatlara uyarak, en yüksek şok seviyesi olan 450 volta kadar gitmişlerdir. Katılımcılar, öğrencinin acı çektiğini bildikleri halde, otorite figürünün emirlerine uymaya devam etmişlerdir.
• Ahlaki Çatışma: Katılımcılar, görevleri sırasında büyük bir duygusal stres yaşamışlardır. Birçoğu terlemiş, titremiş ve bazıları ağlamıştır. Ancak, deneycinin otoritesi altında kalarak, görevlerini tamamlamaya çalışmışlardır.

Deneyin Etik Tartışmaları

Milgram’ın deneyi, etik açıdan büyük tartışmalara neden olmuştur. Katılımcıların büyük stres altına girmesi ve ahlaki açıdan zor durumda bırakılması, psikolojik zarar verme riski taşıdığı için eleştirilmiştir. Ancak, bu deneyin sonuçları, otoriteye itaat ve insan davranışının sınırları hakkında önemli bilgiler sağlamıştır.

Deneyin Etkisi

Milgram’ın çalışması, sosyal psikoloji alanında büyük yankı uyandırmış ve birçok benzer araştırmanın yapılmasına öncülük etmiştir. Otoriteye itaatin sınırlarını ve insan davranışının karmaşıklığını anlamamıza yardımcı olmuştur.

Bağlanma stilleri, bağlanma teorisi kapsamında incelenen ve bireylerin çocuklukta geliştirdiği bağlanma kalıplarını ifade eder. Bu stiller, bireyin gelecekteki ilişkilerinin kalitesini etkiler. Bağlanma kuramı, 1960’lı ve 1970’li yıllarda, İngiliz psikolog John Bowlby ve Amerikalı-Kanadalı psikolog Mary Ainsworth tarafından geliştirilmiştir.

Konformizm, bireylerin toplum normlarına, grup kurallarına veya başkalarının beklentilerine uyma eğilimini ifade eder. Bu, sosyal baskılar veya grup aidiyeti nedeniyle ortaya çıkabilir.

Konformizm hayallerimize ulaşmamızdaki en büyük engellerden biri olabilir… Bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmak ister misin? Aşağıda linkini paylaştığım “4 Nağme Hayatınızı Sizden Çalabilir!” yazımızı çok tavsiye ederim.

Yazıya “https://kendinikesfet.org/4-nagme-hayatinizi-sizden-calabilir/” adresinden ulaşabilirsin… 🙏🏻

Lateralizasyon, beynin farklı işlevler için farklı taraflarının baskın olma eğilimini ifade eder. Bu, genellikle kişinin baskın el tercihi gibi davranışlarda ortaya çıkar.

Jean Piaget’e göre, nesne sürekliliği, bir çocuğun bir nesnenin varlığını görmediğinde bile sürdüğünü anlamasıdır. Bu kavram, sensori-motor dönemde, genellikle 8-12 aylıkken kazanılır.

Bu arada… Diğer yazılarımıza göz attın mı?

Eğer henüz okumadıysan Otomatik Düşünceler yazımızı çok tavsiye ederim. Linkini buraya bırakıyorum.

William James, işlevselcilik ekolünün kurucusudur. Bu ekol, zihinsel süreçlerin işlevlerini ve bu süreçlerin çevreye uyum sağlamadaki rolünü inceler. İşlevselcilik, zihinsel süreçlerin ve davranışların işlevlerini anlamaya odaklanır. Bu yaklaşıma göre, bir organizmanın çevresine uyum sağlamasına yardımcı olan zihinsel ve davranışsal süreçler evrimsel açıdan önemlidir.

İşlevselcilik ekolünün temel özellikleri şunlardır:

1. Zihinsel Süreçlerin İşlevi: İşlevselcilik, zihinsel süreçlerin ne işe yaradığını ve nasıl çalıştığını araştırır. Bu süreçlerin bireyin çevresine uyum sağlamasında nasıl bir rol oynadığını inceler.
2. Evrimsel Perspektif: İşlevselciler, Charles Darwin’in evrim teorisinden etkilenmişlerdir ve bu nedenle zihinsel süreçlerin evrimsel bir bakış açısıyla incelenmesi gerektiğini savunurlar. Davranışların ve zihinsel süreçlerin hayatta kalma ve üreme açısından nasıl avantajlar sağladığına odaklanırlar.
3. Pragmatizm: İşlevselcilik, pragmatik bir yaklaşıma sahiptir ve zihinsel süreçlerin ve davranışların pratik sonuçlarıyla ilgilenir. Bireyin çevresiyle nasıl etkileşimde bulunduğunu ve bu etkileşimlerin pratik faydalarını değerlendirir.
4. Bütüncül Bakış Açısı: İşlevselcilik, bireyin zihinsel ve davranışsal süreçlerini bütüncül bir şekilde ele alır. Bu yaklaşım, bireyin çevresiyle etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin sonuçlarını anlamaya çalışır.

İşlevselciliğin önemli temsilcilerinden biri, William James’dir. James, psikolojinin amacının zihinsel süreçlerin işlevlerini anlamak olduğunu savunmuştur. İşlevselcilik, modern psikolojinin gelişiminde önemli bir rol oynamış ve birçok psikolojik teorinin temelini oluşturmuştur.

Öğrenilmiş çaresizlik, bir kişi sürekli başarısızlık veya kontrolsüzlük yaşadığında, daha sonra başarılı olabileceği bir durumda bile çaresiz hissetmesine neden olan bir durumdur. Öğrenilmiş çaresizlik kavramı ilk kez Seligman ye arkadaşları tarafından kullanılmıştır (Seligman ve Maier, 1967).

Süperstitious beliefs, yani batıl inançlar, objektif kanıtlara dayanmaz ve genellikle mantık dışıdır. Bunlar, belirli olayların veya nesnelerin uğurlu ya da uğursuz olduğuna inanmayı içerir.

Yanlılık, bir düşünce veya duruma karşı objektif olmayan, aşırı veya dengesiz bir tutum sergilemeyi ifade eder. Bu, insanların karar verme süreçlerini olumsuz etkileyebilir.

Sosyal karşılaştırma teorisi, insanların kendi yeteneklerini, başarılarını ve durumlarını başkalarıyla karşılaştırarak değerlendirdiğini belirtir.

Beklenti etkisi, bir kişinin beklentilerinin, olayların veya sonuçların gerçekleşme olasılığını etkilemesini ifade eder. Bu, kendini gerçekleştiren kehanetlerin bir türüdür.

Kendini Gerçekleştiren Kehanet yazımızı okumanı çok tavsiye ederim.

Problem çözme becerilerini geliştirmek, stresle başa çıkmada etkili bir yaklaşımdır. Bu, sorunların üstesinden gelmek için etkili stratejiler geliştirerek stresi azaltmayı sağlar.

Operant koşullanma, bir davranışın sonucunda alınan geri bildirimle (ödül veya ceza) o davranışın tekrarlanma olasılığının değiştiği bir öğrenme türüdür. Bir davranışı güçlendirmek veya azaltmak için “pekiştirme” veya “cezalandırma”ya odaklanır. Edimsel Koşullandırma B.F. Skinner tarafından geliştirilmiştir.

Carl Rogers, danışan merkezli terapi yaklaşımında koşulsuz pozitif kabul kavramını vurgular. Bu, terapistin danışanı yargılamadan ve eleştirmeden kabul etmesi anlamına gelir.

Bu konu hakkında daha fazla bilgi almak istersen “Olumlu Düşünme Rehberi” yazımızı tavsiye ederim. Linkini buraya bırakıyorum.

Sigmund Freud’un psikoseksüel gelişim teorisine göre “Oedipus Kompleksi,” bir çocuğun karşı cinsten ebeveyne karşı yoğun bir duygusal bağ ve çekim hissetmesi, aynı cinsten ebeveyni ise bir rakip olarak görmesi durumunu ifade eder. Bu kompleks, Freud’un teorisinde, çocukluk döneminin belirli bir aşamasında ortaya çıkar ve çözülmesi, çocuğun sağlıklı psikoseksüel gelişimi için kritik öneme sahiptir.

Oedipus Kompleksi, Yunan mitolojisindeki Kral Oedipus’un hikayesinden esinlenmiştir. Kral Oedipus, bilmeden babasını öldürmüş ve annesiyle evlenmiştir. Freud, bu hikayeyi çocukların psikoseksüel gelişim sürecini açıklamak için kullanmıştır.

Oedipus Kompleksi:

• Erkek Çocuklar: Erkek çocuk, annesine karşı cinsel bir çekim ve yoğun sevgi hissederken, babasını bir rakip olarak görür ve ona karşı kıskançlık ve düşmanlık besler.
• Kız Çocuklar: Freud’un “Electra Kompleksi” olarak adlandırdığı benzer bir süreçte, kız çocuk, babasına karşı cinsel bir çekim ve yoğun sevgi hissederken, annesini bir rakip olarak görür.

Oedipus Kompleksi, Freud’un psikoseksüel gelişim teorisinde fallik dönem olarak adlandırılan aşamada ortaya çıkar. Bu dönem, yaklaşık olarak 3-6 yaş aralığını kapsar.

Fallik Dönem

• Yaş Aralığı: 3-6 yaş
• Odak Noktası: Çocuklar bu dönemde cinsel organlarına ilgi göstermeye başlarlar ve bu organları keşfetmekten hoşlanırlar.
• Psikoseksüel Gelişim: Çocuk, karşı cinsten ebeveyne yoğun bir ilgi ve bağlılık geliştirir. Erkek çocuk, annesine karşı çekim hisseder ve babasını rakip olarak görür. Kız çocuk ise babasına karşı çekim hisseder ve annesini rakip olarak görür.

Oedipus Kompleksinin Çözülmesi

Freud’a göre, Oedipus Kompleksi’nin çözülmesi, çocuğun sağlıklı bir psikoseksüel gelişim yaşaması için kritiktir. Kompleksin çözülmesi genellikle aşağıdaki şekillerde gerçekleşir:

• Tanımlama (Identification): Çocuk, aynı cinsten ebeveyni ile özdeşim kurarak, onun değerlerini ve davranışlarını benimser. Erkek çocuk, babasına benzeyerek onunla rekabet etmek yerine onun gibi olmayı öğrenir. Kız çocuk ise annesiyle benzer bir özdeşim sürecinden geçer.
• Bilinçaltı Bastırma: Çocuk, karşı cinsten ebeveyne duyduğu cinsel çekimi bilinçaltına bastırır ve bu duygular zamanla azalır.

Oedipus Kompleksi’nin başarılı bir şekilde çözülmesi, çocuğun cinsiyet kimliğini ve rollerini sağlıklı bir şekilde benimsemesine katkıda bulunur.

Oedipus Kompleksi ve Freud’un Psikoseksüel Gelişim Teorisi

Freud’un psikoseksüel gelişim teorisi, beş ana aşamadan oluşur:

1. Oral Dönem (0-1 yaş): Bebekler, ağız yoluyla doyum ararlar.
2. Anal Dönem (1-3 yaş): Çocuklar, anüs yoluyla kontrol ve zevk ararlar.
3. Fallik Dönem (3-6 yaş): Çocuklar, cinsel organlarına ilgi duyarlar ve Oedipus Kompleksi bu dönemde ortaya çıkar.
4. Latent Dönem (6-12 yaş): Cinsel dürtüler bastırılır ve sosyal beceriler gelişir.
5. Genital Dönem (12 yaş ve sonrası): Cinsel dürtüler yeniden ortaya çıkar ve olgun cinsel ilişkiler geliştirilir.

Freud’un teorisi, geniş çapta tartışılmış ve eleştirilmiş olsa da, psikodinamik psikoloji ve psikoterapide önemli bir rol oynamıştır. Oedipus Kompleksi, özellikle erken çocukluk dönemindeki duygusal ve

psikoseksüel gelişimi anlamada önemli bir kavram olarak kabul edilir. Freud’un Oedipus Kompleksi teorisi, çocukların aile içindeki rollerini ve ilişkilerini nasıl şekillendirdiklerini açıklamak için kullanılmıştır.

Oedipus Kompleksi ve Psikolojik Etkileri

Oedipus Kompleksi’nin doğru bir şekilde çözülmemesi, bireyin yetişkinlikte çeşitli psikolojik sorunlar yaşamasına yol açabilir. Örneğin, çözülmemiş bir Oedipus Kompleksi, kişinin yetişkinlikte karşı cinsle sağlıklı ilişkiler kurmasını zorlaştırabilir veya aşırı bağımlılık ya da düşmanlık gibi duygusal sorunlara neden olabilir.

Eleştiriler ve Alternatif Görüşler

Freud’un teorisi geniş çapta kabul görmüş olmasına rağmen, birçok eleştiriye de maruz kalmıştır. Özellikle modern psikologlar, Freud’un teorilerinin cinsellik ve cinsel gelişim üzerinde aşırı derecede durduğunu ve bilimsel kanıtlardan yoksun olduğunu belirtmişlerdir. Bazı alternatif teoriler ve psikologlar, çocuk gelişiminde daha fazla sosyal, bilişsel ve çevresel faktörlere odaklanmıştır.

Erik Erikson ve Psikososyal Gelişim

Freud’un teorisine alternatif olarak, Erik Erikson’un psikososyal gelişim kuramı da çocuk gelişimi üzerine önemli katkılarda bulunmuştur. Erikson, bireylerin yaşamları boyunca belirli psikososyal krizler yaşadığını ve bu krizlerin çözülmesinin bireyin sağlıklı gelişimi için kritik olduğunu savunmuştur. Erikson’un teorisi, Freud’un teorisine kıyasla daha geniş bir perspektif sunar ve cinsellik dışındaki faktörlere de odaklanır.

Sonuç

Oedipus Kompleksi, Freud’un psikoseksüel gelişim teorisinin merkezinde yer alır ve çocukların erken dönem duygusal ve cinsel gelişimlerini anlamada önemli bir kavramdır. Bu kompleksin başarılı bir şekilde çözülmesi, bireyin sağlıklı bir cinsel kimlik ve ilişki dinamikleri geliştirmesi için gereklidir. Freud’un teorisi, modern psikolojide geniş çapta tartışılmış ve eleştirilmiş olsa da, psikodinamik psikolojinin temel taşlarından biri olarak kalmaya devam etmektedir.

Sosyal kaytarma, bireylerin bir grup içinde olduklarında, bireysel sorumluluklarının azaldığını ve bu nedenle çaba göstermediklerini ifade eder. Bu durum, grup performansını olumsuz etkileyebilir.