Psikoloji Bilgini Test Et – Psikoloji Bilgi Testi

Self-servis yanlılığı, insanların başarılarını kendi yeteneklerine, başarısızlıklarını ise dış etkenlere yüklemeye eğilimli olmasını ifade eder. Bu, bireylerin kendilerini daha iyi hissetmelerine yardımcı olur.

Bilişsel uyumsuzluk, kişinin inançları veya tutumları ile çelişen bir bilgi veya deneyim yaşaması durumunda ortaya çıkan rahatsızlık hissidir. Festinger kişinin o dönemdeki psikolojik rahatsızlığının sebebinin de, bu uyumsuzluk olduğunu savunmuştur.

Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisinde kendini gerçekleştirme ihtiyacı, en üst sırada yer alır ve bireyin potansiyelini tam anlamıyla kullanma arzusunu ifade eder.

Öz-bilinç, bir kişinin kendi içsel durumlarının, duygularının ve düşüncelerinin farkında olması anlamına gelir. Bu, duygusal zekânın önemli bir bileşenidir.

Klasik koşullanma, bir uyarıcı ile doğal bir refleks arasında bir bağlantı kurulmasını içerir. İvan Pavlov'un köpekleri üzerinde yaptığı deneyler bu tür koşullanmayı açıklar.

Sosyal etki, bireylerin düşüncelerinin, duygularının veya davranışlarının, başkalarının varlığı veya eylemleri nedeniyle değişmesidir. Bu, insanların sosyal ortamlarına verdikleri tepkileri ve bu ortamların onları nasıl etkilediğini açıklar. Sosyal etki, sosyal psikolojinin temel konularından biridir ve üç ana kategoride incelenir:

1. Uyma: Bireylerin, bir grup normuna uymak için davranışlarını değiştirmesidir.
2. İtaat: Bireylerin, bir otorite figürünün talimatlarına göre davranışlarını değiştirmesidir.
3. İkna: Bireylerin, diğerlerinin söylediklerine veya önerilerine göre düşüncelerini veya davranışlarını değiştirmesidir.

Özetle:

• Sosyal etki, bireylerin düşünce, duygu veya davranışlarının, sosyal çevrelerinden etkilenerek değişmesidir.
• Uyma, itaat ve ikna gibi türleri vardır.

Otizm spektrum bozukluğu, farklı derecelerde sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarda zorluklar yaşayan bireyleri kapsayan bir bozukluktur. "Spektrum" kavramı, bu bozukluğun geniş bir yelpazeye yayılan belirtilerini ifade eder.

"Durumsal faktörler" (situational factors), bir kişinin davranışlarını veya kararlarını etkileyen, o anki çevresel veya durumsal koşulları ifade eder. Bu, kişinin o andaki sosyal çevresi, ortamın fiziksel özellikleri veya olayın bağlamı gibi, bireyin kontrolü dışındaki dış etkenleri kapsar.

Bu faktörler, bir kişinin eylemlerini etkileyebilen geçici ve değişken koşullardır. Durumsal faktörler, genellikle "içsel faktörler" (dispositional factors) olarak adlandırılan, bireyin kişisel özelliklerinden, tutumlarından veya mizaçtan farklı olarak değerlendirilir.

Özetle:

• Durumsal faktörler, bir kişinin davranışlarını veya kararlarını etkileyen çevresel veya durumsal koşullardır.
• Bunlar, bir kişinin kontrolü dışındaki dış etkenlerdir.

Bu arada... Hayallerine ulaşma konusunda sana daha fazla yardımcı olmamızı ister misin?

İşte sana hayallerine ulaşmana yardım edecek rehber bir yazı: Hedef Belirleme Çalışması

Atıf Teorisi, insanların kendi davranışlarını ve başkalarının davranışlarını nasıl açıkladıklarını inceleyen bir psikoloji teorisidir. Bu teori, insanların olayların ve davranışların nedenlerini belirleme sürecini anlamaya çalışır. Atıf Teorisi'nin temelini sosyal psikolog Fritz Heider atmıştır, ancak Harold Kelley ve Bernard Weiner gibi diğer araştırmacılar da bu alanda önemli katkılarda bulunmuştur.

Atıf Teorisi Nedir?

Atıf Teorisi, bireylerin olayların ve davranışların nedenlerini açıklamak için yaptıkları zihinsel süreçleri açıklar. Bu süreç, insanların dünyayı anlamlandırmalarına ve gelecekteki olaylar hakkında tahminlerde bulunmalarına yardımcı olur. Atıf teorisi, özellikle başarı ve başarısızlık, suçluluk ve sorumluluk gibi konularla ilgili değerlendirmelerde yaygın olarak kullanılır.

İçsel ve Dışsal Nedenler (Internal and External Attributions)

Atıf teorisinde, davranışların nedenlerini açıklamak için iki temel atıf türü kullanılır: içsel (internal) ve dışsal (external) atıflar.

1. İçsel Atıflar (Internal Attributions):
   • Tanım: İçsel atıflar, bir kişinin davranışlarını kendi içsel özelliklerine, yeteneklerine, duygularına, kişilik özelliklerine veya motivasyonlarına bağlar.
   • Örnek: Bir öğrenci sınavda yüksek not aldığında, bunu çalışkanlığına ve zekasına bağlarsa, içsel atıf yapmış olur. "Başarılı oldum çünkü çok çalıştım ve zekiyim."
2. Dışsal Atıflar (External Attributions):
   • Tanım: Dışsal atıflar, bir kişinin davranışlarını dışsal faktörlere, çevresel koşullara, şansa veya diğer dış etkenlere bağlar.
   • Örnek: Aynı öğrenci sınavda yüksek not aldığında, bunu sınavın kolay olmasına veya öğretmenin iyi not vermesine bağlarsa, dışsal atıf yapmış olur. "Başarılı oldum çünkü sınav çok kolaydı."

Atıf Teorisi ve Davranışın Anlamlandırılması

1. Temel Atıf Hatası (Fundamental Attribution Error):
   • İnsanlar, başkalarının davranışlarını değerlendirirken, içsel atıflar yapma eğilimindedirler ve dışsal faktörleri göz ardı ederler.
   • Örnek: Bir kişinin trafik kazası yapmasını dikkatsizliğine bağlamak (içsel atıf), kötü hava koşullarını göz ardı etmek (dışsal faktör).
2. Kendi Kendine Hizmet Eden Yanlılık (Self-Serving Bias):
   • Bireyler, kendi başarılarını içsel faktörlere (örneğin yetenek veya çaba) bağlama, başarısızlıklarını ise dışsal faktörlere (örneğin şanssızlık veya dış koşullar) bağlama eğilimindedirler.
   • Örnek: Bir iş projesinde başarılı olan bir kişi, başarısını kendi becerilerine bağlarken, başarısız olduğunda suçlu olarak ekip arkadaşlarını veya dış koşulları gösterebilir.
3. Kontrol Yanılsaması (Illusion of Control):
   • İnsanlar, kontrol edemedikleri olaylar üzerinde kontrol sahibi olduklarına inanabilirler. Bu, özellikle şans oyunları ve diğer rastgele olaylar için geçerlidir.
   • Örnek: Bir kişi, loto biletini kendi seçtiğinde kazanma şansının arttığını düşünebilir.

Atıf Teorisi Uygulamaları

Atıf teorisi, eğitim, iş hayatı, sağlık psikolojisi ve klinik psikoloji gibi birçok alanda uygulanır. Örneğin, öğretmenler öğrencilerin başarısızlıklarını içsel atıflara (örneğin yeterli çalışmamış olma) veya dışsal atıflara (örneğin zor sınav) bağlayarak değerlendirebilirler. Bu atıflar, öğrencilerin özgüvenini ve gelecekteki performanslarını etkileyebilir.

Sonuç

Atıf Teorisi, insanların davranışların ve olayların nedenlerini nasıl yorumladıklarını anlamada önemli bir çerçeve sunar. İçsel ve dışsal atıflar, bireylerin kendi davranışlarını ve başkalarının davranışlarını değerlendirme ve anlamlandırma biçimlerinde kritik bir rol oynar. Bu teorinin anlaşılması, sosyal ilişkilerin ve bireysel motivasyonların daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunur.

Grup düşüncesi, bir grubun uyumunu koruma arzusu nedeniyle, üyelerin eleştirel düşünmeyi ve alternatifleri göz ardı etmeleri sonucu alınan kötü kararları ifade eder. Bu durum, grup içinde olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Empati, başkalarının duygularını anlama ve bu duyguları paylaşma yeteneğidir. Bu yetenek, sağlıklı ve destekleyici ilişkiler kurmak için önemlidir.

Akış, kişinin becerilerine uygun, keyifli ve zorlayıcı bir göreve tamamen odaklandığı, zamanın nasıl geçtiğini fark etmediği bir durumdur. Bu, genellikle kendini geliştirmek için önemli bir deneyimdir.

Bağlanma teorisi, çocukların ebeveynlerine veya bakım veren kişilere duygusal olarak nasıl bağlandığını ve bunun ilerideki sosyal ilişkilerini nasıl etkilediğini açıklar. Bağlanma teorisi John Bowlby ve Mary Ainsworth'un ortak çalışmasıdır.

"Bilişsel çarpıtmalar" (cognitive distortions), kişinin gerçeklik algısını olumsuz yönde etkileyen ve genellikle mantıksız olan düşünce kalıplarıdır. Bu çarpıtmalar, bireyin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını etkileyerek, stres, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.

Bu kavram, Amerikalı psikiyatrist Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiştir. Beck, bilişsel terapinin (aynı zamanda bilişsel davranışçı terapi olarak da bilinir) kurucusudur ve depresyonun bilişsel modelini oluştururken bilişsel çarpıtmaları tanımlamıştır. Beck'in çalışmaları, depresyon ve diğer duygudurum bozukluklarının tedavisinde bilişsel terapinin önemini vurgulamıştır.

Yaygın Bilişsel Çarpıtmalar

1. Hepsini ya da Hiçbir Şey Düşüncesi (All-or-Nothing Thinking):
   • Olayları siyah-beyaz kategorilere ayırmak. Eğer performans mükemmel değilse, tamamen başarısız olarak görülür.
   • Örnek: "Bu sınavda başarılı olamazsam, tamamen bir başarısızım."
2. Aşırı Genelleme (Overgeneralization):
   • Tek bir olumsuz olayı, benzer olayların sürekli olarak gerçekleşeceği şeklinde genellemek.
   • Örnek: "Bir iş görüşmesi kötü geçti, bu yüzden asla iş bulamayacağım."
3. Zihinsel Filtre (Mental Filter):
   • Olumlu olayları göz ardı edip yalnızca olumsuz olaylara odaklanmak.
   • Örnek: "Patronum raporumu övdü ama sadece bir küçük hatayı eleştirdi. Ben tamamen başarısızım."
4. Olumluyu Geçersiz Kılma (Disqualifying the Positive):
   • Olumlu deneyimleri veya başarıları geçersiz saymak veya küçümsemek.
   • Örnek: "Bu projeyi tamamladım ama bu herkesin yapabileceği bir şeydi."
5. Zihinsel Okuma (Mind Reading):
   • Başkalarının düşüncelerini okuyabildiğine inanmak ve genellikle olumsuz varsayımlar yapmak.
   • Örnek: "O kişi benim sıkıcı olduğumu düşünüyor."
6. Felaketleştirme (Catastrophizing):
   • Olayların en kötü senaryolarını hayal etmek ve bunların gerçekleşeceğine inanmak.
   • Örnek: "Bu konuşmayı yaparken hata yaparsam, herkes beni aptal zannedecek ve işimi kaybedeceğim."
7. Kişiselleştirme (Personalization):
   • Olumsuz olayları kendine mal etmek ve dış etkenleri göz ardı etmek.
   • Örnek: "Arkadaşım bugün mutsuzdu. Kesinlikle benimle ilgili bir şey olmalı."
8. Duygusal Akıl Yürütme (Emotional Reasoning):
   • Duyguların gerçeği yansıttığını varsaymak.
   • Örnek: "Kendimi değersiz hissediyorum, bu yüzden değersizim."
9. Etiketleme ve Yanlış Etiketleme (Labeling and Mislabeling):
   • Kişi veya olaylara kalıcı ve olumsuz etiketler yapıştırmak.
   • Örnek: "Hatalıyım" yerine "Ben bir aptalım."
10. "Meli" ve "Malı" İfadeleri (Should Statements):
    • Kendine veya başkalarına yönelik katı ve gerçekçi olmayan beklentiler oluşturmak.
    • Örnek: "Her zaman başarılı olmalıyım."

Bilişsel Çarpıtmalarla Başa Çıkma

Bilişsel terapi, bireylerin bu çarpıtılmış düşünce kalıplarını tanımlamalarına ve değiştirmelerine yardımcı olmayı amaçlar. Terapi sürecinde, bireyler daha gerçekçi ve dengeli düşünme alışkanlıkları geliştirmeyi öğrenirler. Bu, duygusal sağlığı iyileştirir ve bireylerin yaşam kalitesini artırır.

Konformizm, bireylerin toplum normlarına, grup kurallarına veya başkalarının beklentilerine uyma eğilimini ifade eder. Bu, sosyal baskılar veya grup aidiyeti nedeniyle ortaya çıkabilir.

Konformizm hayallerimize ulaşmamızdaki en büyük engellerden biri olabilir... Bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmak ister misin? Aşağıda linkini paylaştığım "4 Nağme Hayatınızı Sizden Çalabilir!" yazımızı çok tavsiye ederim.

Yazıya "https://kendinikesfet.org/4-nagme-hayatinizi-sizden-calabilir/" adresinden ulaşabilirsin... 🙏🏻

Sosyal karşılaştırma teorisi, insanların kendi yeteneklerini, başarılarını ve durumlarını başkalarıyla karşılaştırarak değerlendirdiğini belirtir.

Fonksiyonel sabitlik, bir nesnenin sadece bilinen veya alışılmış işlevine odaklanarak, onu başka amaçlar için kullanmayı düşünememe eğilimidir. Bu, problem çözme becerilerini sınırlayabilir.

Sosyal kolaylaştırma, bir kişinin performansının başkalarının varlığında artma eğilimidir. Bu, genellikle kişi iyi bildiği veya ustalaştığı bir konuda olduğunda geçerlidir. Bu kavramın kökeni, Triplett'in 1898 yılında yaptığı ve sosyal psikoloji tarihinin ilk deneyi olarak kabul edilen bir çalışmaya dayanmaktadır