Psikoloji Bilgini Test Et – Psikoloji Bilgi Testi

Sigmund Freud, psikanalizin kurucusu olarak, insan zihninin işleyişini ve bilinçaltı süreçleri anlamaya yönelik teoriler geliştirmiştir. Bu teorilerin bir parçası olarak, bireylerin bilinçdışındaki çatışmaları yönetmek için kullandıkları savunma mekanizmalarını tanımlamıştır. Savunma mekanizmaları, ego'nun, id'in ilkel dürtüleri ile süperegonun katı ahlaki standartları arasındaki çatışmaları yönetmesine yardımcı olan stratejilerdir. Bu mekanizmalar, genellikle bilinçdışı olarak işler ve bireyin anksiyete ile başa çıkmasına yardımcı olur.

Yer Değiştirme (Displacement)

Yer değiştirme, bireyin bir duygu veya dürtüyü, asıl hedefine yöneltemediğinde, bu duyguyu daha az tehdit edici bir hedefe yönlendirmesidir. Bu mekanizma, bireyin anksiyetesini azaltmak için duygusal enerjiyi güvenli bir şekilde boşaltmasını sağlar.

Örnek:

• Bir iş yerinde patronuna kızan bir çalışan, bu öfkesini patronuna ifade edemez, bu yüzden eve geldiğinde çocuğuna veya eşine bağırarak bu duygusunu boşaltır.
• Bir öğrenci, öğretmenine duyduğu öfkeyi, arkadaşına veya ailesine yansıtarak ifade eder.

Freud’un Savunduğu Diğer Savunma Mekanizmaları

1. Bastırma (Repression):
   • Kişinin rahatsız edici düşünce, duygu veya anıları bilinçdışına itmesi ve unutmaya çalışmasıdır. Bu mekanizma, anksiyetenin azaltılmasına yardımcı olur.
   • Örnek: Travmatik bir olay yaşayan bir birey, olayı hatırlamamaya çalışır.
2. İnkar (Denial):
   • Gerçekliği kabul etmeme veya farkına varmama durumudur. Kişi, rahatsız edici bir gerçeği yok sayar.
   • Örnek: Bir hastanın ciddi bir hastalığı olduğunu öğrendikten sonra bu durumu kabul etmemesi.
3. Yansıtma (Projection):
   • Kişinin kendi kabul edilemez düşünce veya duygularını başka birine atfetmesidir.
   • Örnek: Kendi sadakatsizlik düşüncelerini eşinin kendisine sadakatsiz olduğunu düşünerek ifade eden bir birey.
4. Gerileme (Regression):
   • Kişinin stres veya anksiyete ile başa çıkmak için daha önceki gelişimsel bir aşamaya geri dönmesidir.
   • Örnek: Yetişkin bir bireyin, zor bir durumla karşılaştığında çocukça davranışlar sergilemesi.
5. Yüceltme (Sublimation):
   • Kabul edilemez dürtülerin, sosyal olarak kabul edilebilir aktivitelerle ifade edilmesidir.
   • Örnek: Saldırganlık dürtülerini spor yaparak ifade eden bir birey.
6. Rasyonalizasyon (Rationalization):
   • Kişinin, rahatsız edici düşünce veya davranışlarını mantıklı ve kabul edilebilir açıklamalarla savunmasıdır.
   • Örnek: Bir sınavda başarısız olan öğrencinin, sınavın çok zor olduğunu söyleyerek başarısızlığını açıklaması.
7. Karşıt Tepki Geliştirme (Reaction Formation):
   • Kişinin, kabul edilemez dürtü veya düşüncelerinin tam tersini benimsemesidir.
   • Örnek: Birine duyduğu nefret duygusunu, aşırı sevgi gösterileriyle gizlemeye çalışan bir birey.

Savunma mekanizmaları, bireyin günlük yaşamda karşılaştığı stres ve anksiyeteyle başa çıkmasına yardımcı olan önemli psikolojik süreçlerdir. Ancak, bu mekanizmaların aşırı veya sürekli kullanımı, bireyin duygusal ve psikolojik sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

Anima Animus yazı serimizi okudun mu? Okumadıysan çok tavsiye ederim. Linkini buraya bırakıyorum.

Halk arasında cahil cesareti olarak da bilinen Dunning-Kruger etkisi, düşük bilgi veya yetenek seviyesine sahip bireylerin, bu eksikliklerinin farkında olmamalarına bağlı olarak, kendilerini daha yetenekli veya bilgili zannetmelerini ifade eder. Bu etki, ilk olarak 1999 yılında Cornell Üniversitesi araştırmacıları David Dunning ve Justin Kruger tarafından ortaya konuldu.

Dürtü kontrolü, kişinin ani tepkiler veya düşüncesiz davranışlar sergileme eğilimini kontrol etme yeteneğidir. Düşünmeden önce saymak, bir kişinin aceleci veya zarar verici bir eylemde bulunmadan önce düşünmesini sağlamak için kullanılan bir tekniktir.

Duygusal zeka (emotional intelligence), bireyin kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlama, ifade etme, düzenleme ve kullanma yeteneğini ifade eder. Bu kavram, Daniel Goleman’ın 1995 yılında yayımladığı "Emotional Intelligence" adlı kitabıyla popüler hale gelmiştir. Duygusal zeka, genellikle dört temel bileşene sahiptir:

1. Kendi Duygularını Tanıma: Kişinin kendi duygularının farkında olma ve bu duyguları anlamlandırma yeteneğidir. Bu, kişinin duygusal durumunu bilmesi ve bu durumun davranışlarını nasıl etkilediğini anlamasını içerir.
2. Duyguları Düzenleme: Kişinin, kendi duygularını kontrol etme ve olumsuz duygularla başa çıkma yeteneğidir. Bu, stresli durumlarla başa çıkma veya olumsuz duyguların davranışlarını etkilemesini engelleme becerisini içerir.
3. Motivasyon: Kişinin, hedeflerine ulaşmak için pozitif bir şekilde motive olma ve bu motivasyonu sürdürebilme yeteneğidir. Bu, içsel motivasyon, azim ve hedef odaklılık gibi nitelikleri kapsar.
4. Empati ve Sosyal Beceri: Kişinin, başkalarının duygularını anlama ve onlara duyarlı olma yeteneğidir. Ayrıca, bu, sağlıklı ilişkiler kurma ve sosyal etkileşimlerde başarılı olma becerisini içerir.

Duygusal zeka, hem bireysel hem de profesyonel yaşamda başarılı olmak için önemli bir yetenek olarak görülmektedir.

Özetle:

• Duygusal zeka, bir kişinin kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlama, düzenleme ve kullanma yeteneğidir.
• Bu kavram, kendi duygularını tanıma, duyguları düzenleme, motivasyon, empati ve sosyal beceri gibi bileşenleri kapsar.

Duygusal farkındalığını arttırmana yardımcı olmamızı ister misin? Bununla ilgili yazımızı okkumanı çok tavsiye ederim. Linkini buraya bırakıyorum.

Klasik koşullanma, bir uyarıcı ile doğal bir refleks arasında bir bağlantı kurulmasını içerir. İvan Pavlov'un köpekleri üzerinde yaptığı deneyler bu tür koşullanmayı açıklar.

"Gelişimsel kriz" (developmental crisis), bireylerin yaşamlarının belirli dönemlerinde karşılaştıkları ve başarılı bir şekilde çözmeleri gereken kritik çatışmaları veya zorlukları ifade eder. Bu kavram, bireyin yaşam süreci boyunca belirli aşamalarda meydana gelen doğal ve kaçınılmaz değişimleri ve bu değişimlerle başa çıkma gereksinimini tanımlar. Gelişimsel krizlerin başarılı bir şekilde çözülmesi, bireyin sağlıklı bir şekilde gelişmesine ve olgunlaşmasına katkıda bulunur.

Erik Erikson ve Psikososyal Gelişim Kuramı

Bu kavram, özellikle Erik Erikson tarafından geliştirilmiş ve psikososyal gelişim kuramının temel bir unsuru olarak tanımlanmıştır. Erikson, bireylerin yaşam boyunca karşılaştıkları sekiz ana psikososyal krizden söz eder ve her bir kriz, belirli bir yaş dönemine özgüdür. Bu krizlerin her biri, bireyin psikososyal gelişimi için kritik önem taşır.

Erikson'un Psikososyal Gelişim Aşamaları ve Gelişimsel Krizler

1. Güvene Karşı Güvensizlik (Trust vs. Mistrust)
   • Yaş Aralığı: 0-1 yaş
   • Özellikleri: Bebekler, bakım verenlerine güvenmeyi öğrenirler. Güvenli bağlanma, dünyaya güven duygusunu sağlar.
2. Özerkliğe Karşı Kuşku ve Utanç (Autonomy vs. Shame and Doubt)
   • Yaş Aralığı: 1-3 yaş
   • Özellikleri: Çocuklar bağımsızlık ve özerklik kazanma çabası içindedirler. Desteklenirlerse özgüvenleri artar, aksi halde kuşku ve utanç gelişir.
3. Girişimciliğe Karşı Suçluluk (Initiative vs. Guilt)
   • Yaş Aralığı: 3-6 yaş
   • Özellikleri: Çocuklar kendi hedeflerini belirleyip bu hedeflere ulaşmak için girişimlerde bulunurlar. Başarırlarsa girişimcilik duygusu gelişir, aksi halde suçluluk duygusu oluşur.
4. Başarıya Karşı Aşağılık Duygusu (Industry vs. Inferiority)
   • Yaş Aralığı: 6-12 yaş
   • Özellikleri: Çocuklar, yeteneklerini ve becerilerini geliştirirler. Başarı ve yetenek duygusu kazanırlarsa kendine güven artar, aksi takdirde aşağılık duygusu gelişir.
5. Kimliğe Karşı Kimlik Karmaşası (Identity vs. Role Confusion)
   • Yaş Aralığı: 12-18 yaş
   • Özellikleri: Ergenler, kimliklerini ve toplumsal rollerini keşfetmeye çalışırlar. Başarılı bir kimlik gelişimi, sağlıklı bir benlik duygusu yaratır. Kimlik karmaşası, bireyin kimlik ve yönelim belirsizliği yaşamasına neden olabilir.
6. Yakınlığa Karşı Yalıtılmışlık (Intimacy vs. Isolation)
   • Yaş Aralığı: 18-40 yaş
   • Özellikleri: Genç yetişkinler, derin ve anlamlı ilişkiler kurmaya çalışırlar. Yakınlık kurabilirlerse sağlıklı ilişkiler gelişir, aksi halde yalnızlık ve yalıtılmışlık duygusu oluşur.
7. Üretkenliğe Karşı Durgunluk (Generativity vs. Stagnation)
   • Yaş Aralığı: 40-65 yaş
   • Özellikleri: Orta yaşlı bireyler, topluma katkıda bulunma ve gelecek nesiller için bir şeyler yapma çabasındadır. Üretkenlik duygusu gelişirse, birey kendini faydalı hisseder. Aksi halde, durgunluk ve anlamsızlık duygusu oluşabilir.
8. Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk (Integrity vs. Despair)
   • Yaş Aralığı: 65 yaş ve üzeri
   • Özellikleri: Yaşlı bireyler, yaşamlarını değerlendirir ve hayatlarının anlamını sorgularlar. Geçmişteki başarılar ve anlamlı yaşam, benlik bütünlüğü duygusu yaratır. Aksi takdirde, pişmanlık ve umutsuzluk duyguları yaşanabilir.

Gelişimsel Krizlerin Önemi

Her bir psikososyal kriz, bireyin belirli bir dönemde karşılaştığı gelişimsel görevlerle başa çıkma yeteneğini yansıtır. Bu krizlerin başarılı bir şekilde çözülmesi, bireyin sağlıklı bir kişilik gelişimi ve yaşam doyumu için kritik öneme sahiptir. Aksi takdirde, bu krizlerin olumsuz çözülmesi, bireyin gelecekteki yaşamında çeşitli psikolojik sorunlara yol açabilir.

Erikson'un teorisi, yaşam boyu gelişimi vurgulayan kapsamlı bir çerçeve sunar ve psikososyal gelişim sürecinde bireylerin karşılaştığı zorlukları ve fırsatları anlamamıza yardımcı olur.

Stres, eğer uygun şekilde yönetilirse, olumlu bir motivasyon kaynağı olabilir. Ancak uzun süreli veya aşırı stres, fiziksel ve mental sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

Öz-farkındalık, bireyin kendi düşünce, duygu ve davranışlarının farkında olma yeteneğidir. Bu, kişinin güçlü ve zayıf yönlerini tanımasına ve kendini geliştirme hedefleri belirlemesine yardımcı olur.

Albert Bandura'nın sosyal öğrenme teorisi, bireylerin başkalarını gözlemleyerek ve onların davranışlarını model alarak yeni davranışlar öğrenebileceğini öne sürer.

Sosyal kaytarma, bireylerin bir grup içinde olduklarında, bireysel sorumluluklarının azaldığını ve bu nedenle çaba göstermediklerini ifade eder. Bu durum, grup performansını olumsuz etkileyebilir.

"Olumlu pekiştirme" (positive reinforcement), bir davranışın ardından gelen ve o davranışın gelecekte tekrar etme olasılığını artıran olumlu yaklaşıma verilen isimdir. Bu, bir ödül veya olumlu bir sonuç ile bir davranışın pekiştirilmesini ifade eder. Olumlu pekiştirme, davranışçı psikolojide önemli bir kavramdır ve B.F. Skinner tarafından detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Olumlu pekiştirme, genellikle dört farklı biçimde görülebilir:

1. Somut Pekiştiriciler: Maddi ödüller, örneğin, bir çocuk ödevini bitirdiğinde ona bir şeker vermek.
2. Sosyal Pekiştiriciler: Sözlü övgüler veya onay, örneğin, bir öğrenciyi başarılı bir sunum yaptığı için alkışlamak.
3. Etkinlik Pekiştiricileri: Hoş bir aktiviteye katılma izni, örneğin, bir çocuk odasını temizlediğinde onu oyun oynaması için dışarıya göndermek.
4. Sembolik Pekiştiriciler: Değiştirilebilir ödüller, örneğin, bir çalışanın iyi bir iş çıkardığında aldığı puanları daha sonra hediyelerle değiştirmesi.

Özetle:

• Olumlu pekiştirme, bir davranışın ardından gelen ve o davranışın gelecekte tekrar etme olasılığını artıran olumlu bir sonuçtur.
• Bu, bir ödül veya olumlu bir sonuç ile bir davranışın pekiştirilmesini ifade eder.

Olumlu düşünmeyi öğrenmek için yardımcı olmamızı ister misin? Bununla ilgili yazımızı okumanı çok tavsiye ederim. Linkini buraya bırakıyorum.

Yanılsama, gerçeğin yanlış algılanması veya çarpıtılmasıdır. Görsel, işitsel veya diğer duyusal yanılsamalar, duyusal bilginin yanlış yorumlanmasından kaynaklanır.

William James, işlevselcilik ekolünün kurucusudur. Bu ekol, zihinsel süreçlerin işlevlerini ve bu süreçlerin çevreye uyum sağlamadaki rolünü inceler. İşlevselcilik, zihinsel süreçlerin ve davranışların işlevlerini anlamaya odaklanır. Bu yaklaşıma göre, bir organizmanın çevresine uyum sağlamasına yardımcı olan zihinsel ve davranışsal süreçler evrimsel açıdan önemlidir.

İşlevselcilik ekolünün temel özellikleri şunlardır:

1. Zihinsel Süreçlerin İşlevi: İşlevselcilik, zihinsel süreçlerin ne işe yaradığını ve nasıl çalıştığını araştırır. Bu süreçlerin bireyin çevresine uyum sağlamasında nasıl bir rol oynadığını inceler.
2. Evrimsel Perspektif: İşlevselciler, Charles Darwin'in evrim teorisinden etkilenmişlerdir ve bu nedenle zihinsel süreçlerin evrimsel bir bakış açısıyla incelenmesi gerektiğini savunurlar. Davranışların ve zihinsel süreçlerin hayatta kalma ve üreme açısından nasıl avantajlar sağladığına odaklanırlar.
3. Pragmatizm: İşlevselcilik, pragmatik bir yaklaşıma sahiptir ve zihinsel süreçlerin ve davranışların pratik sonuçlarıyla ilgilenir. Bireyin çevresiyle nasıl etkileşimde bulunduğunu ve bu etkileşimlerin pratik faydalarını değerlendirir.
4. Bütüncül Bakış Açısı: İşlevselcilik, bireyin zihinsel ve davranışsal süreçlerini bütüncül bir şekilde ele alır. Bu yaklaşım, bireyin çevresiyle etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin sonuçlarını anlamaya çalışır.

İşlevselciliğin önemli temsilcilerinden biri, William James'dir. James, psikolojinin amacının zihinsel süreçlerin işlevlerini anlamak olduğunu savunmuştur. İşlevselcilik, modern psikolojinin gelişiminde önemli bir rol oynamış ve birçok psikolojik teorinin temelini oluşturmuştur.

İşbirlikçi öğrenme, öğrencilerin birlikte çalışarak, birbirlerinden ve grup etkileşimlerinden öğrenmelerini ifade eder. Bu, grup çalışmasının ve sosyal etkileşimin öğrenmeyi artırdığı bir süreçtir.

Bu kavram, eğitim psikoloğu David W. Johnson ve kardeşi Roger T. Johnson tarafından geliştirilen "İşbirlikçi Öğrenme Teorisi" ile popülerleşmiştir. Johnson ve Johnson, işbirlikçi öğrenmenin, öğrenci başarısını, ilişkileri ve psikolojik sağlığı geliştirdiğini savunmuşlardır.

Pozitif pekiştirme, bir davranışın ardından olumlu bir uyarıcının eklenmesiyle o davranışın tekrarlanma olasılığının artırılmasıdır. Pozitif pekiştirme araçları organizmanın istediği ve ona cazip gelen uyarıcılardır. Bir köpeğe ödül verilmesi, bu davranışı teşvik eder. Pozitif pekiştirme Davranıçşı kuram altında değerlendirilir. Davranışçı kuramın kurucusu Amerikalı John Watson'dur. (1920)